Blog Een waarde(n)vol leven
geschatte leestijd: 4 minuten
Gedachtenexperiment geluk
Laten we samen een gedachtenexperiment doen!
Sluit je ogen en probeer je iemand te visualiseren die – in jouw ogen – erg gelukkig is. Misschien iemand die op dit moment aanwezig is in jouw leven of iemand die in het verleden jouw pad heeft gekruist.
- Wat maakt dat juist déze vrouw of man op dit moment in je opkomt?
- Is er iets in het karakter van deze persoon wat hem of haar gelukkig maakt?
- Lijkt zijn of haar leven alleen uit hoogtepunten te bestaan?
- Is dit omdat hij of zij een zondagskind is?
- Zou hij of zij gelukkig zijn onder zwaardere omstandigheden?
- Kan je gelukkig zijn als je kampt met een chronische aandoening?
Waardegebied en waarden
Binnen ons revalidatietraject praten we met cliënten over een waarde of over een waardegebied.
* Een waardegebied is een afgebakend deel van je leven waarin je graag tijd doorbrengt.
Voorbeelden hiervan zijn: liefdesrelatie, vader-/moederschap, hobby’s/ontspanning, (vrijwilligers)werk, sociaal netwerk (familierelatie, vriendenrelatie, de wijk), religie.
* Een waarde is datgene wat je nastreeft, waar je voor staat, beïnvloed door opvoeding, (sub)cultuur, referentiekaders, normen.
Voorbeelden van waarden zijn: nieuwsgierigheid, speelsheid, zorgzaamheid, diepgang, autonomie, ambitie, gelijkwaardigheid.
Een waardegebied en waarden zijn onlosmakelijk van elkaar, immers ‘mantelzorg voor vader’ zegt nog niet zoveel. Waarden zoals ‘hij heeft voor mij gezorgd dus nu zorg ik voor hem’ of ‘in onze familie gaat niemand naar een zorginstelling!’ of ‘ik ben de enige dochter, mijn broers werken, dus ik zorg voor mijn vader’, kleuren het waardegebied.
Regelgestuurd leven of waardengericht handelen
In de loop van het leven ontwikkelen we onder invloed van opvoeding en levenservaringen diverse leefregels voor onszelf. Deze leefregels vergemakkelijken ons leven doordat we niet steeds bewust hoeven na te denken over ons handelen.
Bijvoorbeeld: “Als iemand jarig is, stuur ik een felicitatie appje”, “Als ik met iemand mee kan rijden, wil ik de benzinekosten delen”.
Op het moment dat we merken dat we deze leefregels móet opvolgen of denken dat ze de waarheid zijn, dan kan het voelen alsof we krampachtig vast zitten.
Bijvoorbeeld: “Ik moet altijd mijn best doen”. Onderliggend zijn waarden herkenbaar: betrouwbaarheid of prestatie. Of de regel “ik mag niet klagen” die wellicht te maken heeft met de waarden positiviteit of sterk zijn.
In ons revalidatietraject staan we stil bij de vraag
of je leeft vanuit opgelegde leefregels
of dat je leeft vanuit eigen waarden.
Wie legt jou leefregels op?
Ben je bewust van jouw waarden?
Pijn- en vermoeidheidsklachten leiden tot beperkte energie. Misschien heb je gemerkt dat je gemakkelijk terugvalt in automatische gedragspatronen, waarbij uitsluitend tijd en energie gaat naar leefregels?
Waardengericht handelen is vaak het sluitstuk van de energieverdeling.
Leefregels leren te relativeren of soms zelfs afscheid nemen van leefregels kan energie besparen. Waardegericht bezig zijn geeft energie. Bijvoorbeeld: de woning hoeft er niet tiptop schoon uit te zien, ik besteed de tijd niet aan schoonmaken maar aan een leuke hobby.
Dit laatste is een belangrijke sleutel in hersteltijd en gezonde zelfzorg. Wij dagen je uit!
Oefening 1: animatiefilmpje ‘waardegericht leven’
In onderstaand geanimeerd filmpje ‘How to create a rich and meaningful life’ van dr Russ Harris wordt aandacht besteed aan de vraag of je leeft volgens je waarden.
Oefening 2: maak een collage van je waarden
Door middel van maken van foto’s of een collage kun je jouw belangrijke levensgebieden en waarden in kaart brengen. Sta stil bij de vraag of je voldoende tijd hiervoor neemt.
Auteur: Jorieke de Jong, psycholoog bij Roessingh Pijnrevalidatie